NEDİR BU BARKOD?
Kısaca; genelde dikdörtgen biçiminde olan, birbirine paralel çizilmiş inceli kalınlı çizgilerden ve bu çizgilerin arasındaki boşluklardan meydana gelen , siyah çubukların oluşturduğu bir sembole barkod diyoruz. Barkod'lar sayesinde bilgisayara otomatik veri gerişi hızlı bir şekilde sağlanmaktadır. Günümüzde pek çok alanda kullanılmaya başlanmıştır. (Gazete, dergi, kitap ,ilaç, gıda vs.)
Çizgiler Ne Anlam İfade Ediyor?
Konuya geçmeden önce sizlere bir tavsiyede bulunmak istiyorum. Bu konuyu daha iyi anlamanız için üzerinde barkod olan bir ürünü yanınızda bulundurabilirsiniz?
Öncelikle bilmeniz gereken şey; bu çizgiler sadece ürünün referans numarasını içerir. Herkesin sandığı gibi ürünün fiyatı ve ürün hakkındaki bilgileri içermez. Bu bilgiler bilgisayarda kayıtlıdır.
Barkod tarandığı zaman sinyal sistemdeki bilgisayara ulaşır. Bilgisayarda girilen barkod numarasına göre ürünün fiyatını kasaya yansıtır. Eğer barkod'larda fiyat belli olsaydı, ürün fiyatı ne zaman değişse, ürünün barkodu da her fiyat değişiminde değişecekti. Bu da maliyet ve zaman açısından çok büyük kayıplara neden olacaktı.
Peki öyleyse fiyat değiştiği zaman bu değişiklik nasıl yapılıyor? Cevabı çok basit; fiyat bilgileri bilgisayarda kayıtlı oluğu için; bilgisayardaki fiyat bilgisini değiştirmek yeterli olacaktır.
Barkod da iki bölüm vardır. Birincisi bizim gördüğümüz rakamlar; ikincisi ise makinenin taradığı çizgiler. Bunları ileriki bölümlerde daha detaylı anlatacağım.
Barkod Çeşitleri Nelerdir?
Çok değişik barkod çeşitleri var. UPC, EAN, EAN-13, EAN-8, Code 39, Code 93, Code 128. En çok kullanılanlar UPC ve EAN 'dir. UPC numaralama sistemi Kanada ve Amerika'da, EAN-13 numaralama sistemi ise Avrupa ve Türkiye'de kullanılmaktadır. Ben sizlere ülkemizde de kullanılan EAN-13 sistemini açıklayacağım.
EAN-13 sistemi UPC sisteminden türetilmiş bir barkod sistemidir. UPC sistemi sadece Amerika ve Kanada'da kullanıldığı için uluslararası pazarlarda kullanılmaya müsait değildir.
EAN İngilizce "International Article Numbering Association" kelimelerinin kısaltılmış halidir. EAN 'nin yayınladığı bildirgeye göre 2005 yılından sonra Amerika ve Kanada'da EAN uluslar arası barkod sistemine geçiş yapacaktır. EAN sistemi bakkaliye ürünleri başta olmak üzere perakende satılan ürünlerin numaralandırılmasında kullanılmaktadır. Ayrıca Kitap (ISBN ) ve periyodiklerin (ISSN ) numaralandırılmasında da kullanılmaya başlanmıştır.
Bu kadar bilgi verdikten sonra gelelim barkodların sırrını çözmeye.
EAN-13 sistemi 13 haneden oluşur.
Birinci kısım: veya simge kodunu gösterir. Her ülkenin kendine ait bir kodu vardır. Türkiye'nin kodu 869 dur.
ÜLKE KODU
|
ÜLKE ADI
|
ÜLKE KODU
|
ÜLKE ADI
|
00-13
|
USA & CANADA
|
594
|
ROMANYA
|
30-37
|
FRANSA
|
619
|
TUNUS
|
400 - 440
|
ALMANYA
|
759
|
VENEZUELA
|
45
|
JAPONYA
|
76
|
İSVİÇRE
|
471
|
TAYVAN
|
773
|
URUGUAY
|
476
|
AZERBEYCAN
|
80-83
|
İTALYA
|
479
|
SRİ LANKA
|
779
|
ARJANTİN
|
482
|
UKRAYNA
|
850
|
KÜBA
|
484
|
MOLDAVA
|
885
|
TAYLAND
|
487
|
KAZAKİSTAN
|
888
|
SİNGAPUR
|
489
|
HONG KONG
|
890
|
HİNDİSTAN
|
520
|
YUNANİSTAN
|
893
|
VİETNAM
|
529
|
KIBRIS
|
899
|
ENDONEZYA
|
531
|
MAKEDONYA
|
860
|
YUGOSLAVYA
|
535
|
MALTA
|
869
|
TÜRKİYE
|
54
|
BELÇİKA- LÜKSEMBURG
|
87
|
HOLLANDA
|
560
|
PORTEKİZ
|
90-91
|
AVUSTURYA
|
569
|
İZLANDA
|
93
|
AVUSTRALYA
|
57
|
DANİMARKA
|
955
|
MALEZYA
|
70
|
NORVEÇ
|
977
|
ULUSLARARSI PERİYODİK YAYINLAR İÇİN
|
626
|
İRAN
|
978
|
ULUSLARARASI STANDART KİTAP NUMARASI
|
729
|
İSRAİL
|
979
|
ULUSLAR ARASI MÜZİK NUMARASI
|
Barkod tarayıcı makinasi barkodu okuduğunda bazı matematiksel hesaplar yaparak okuduğu kodun doğru olup olmadığını kontrol eder. Bunun içinde kontrol kodunu kullanır. İsterseniz daha iyi öğrenmeniz için bunu bir örnekle açıklayalım.
Diyelim ki 9799753293685 koduna sahip bir ürün tarayıcıdan geçirildi. Yapılan hesaplamalar ve kontrol aynen aşağıdaki gibidir.
1-Sağdan başlayarak ilk hane tek olmak üzere tüm haneler tek çift diye ayrılırlar.
2-Tek hanedeki sayılar toplanır ve 3 ile çarpılır. 7+9+5+2+3+8= 34 x 3 = 102
3-Çift hanedeki sayılar toplanır. 9+9+7+3+9+6 = 43
4- Her iki rakam toplanır ve 10 sayısının katına ulaşmak için gerekli sayı eklenir. 102 + 43 = 145 + 5 =150
Barkod tarayıcı makinası barkodu okuduktan sonra yukarıda anlattığım işlemleri yapar. Eğer bulduğu kontrol kodu, okuduğu kontrol koduyla aynıysa, barkod doğru okunmuş demektir. Yanlışsa tekrar okunması için uyarı verilecektir.
Şimdi gelelim çizgi ve boşlukların nasıl deşifre edileceğine. Öncelikle şunu bilmenizi isterim ki; siyah çizgiler 1 sayısını, boşluklar ise 0 sayısını temsil ederler. En ince siyah çizgi bir birim (1) iken, en kalın siyah çizgi dört birime (1111) denk gelir. Aynı şekilde en ince boşluk bir birim iken (0), en kalın boşluk dört birim (0000) demektir.
Bir barkodun başında ve sonunda 101 değerine eşit olan başlangıç ve bitiş kodları vardır. Ortada ise 01010 değerini veren daha uzunca barkod bulunur.
Bir barkodu çözümlemek için aşağıdaki tablolardan ve bilgilerden faydalanmamız gerekecek. Ama bunu bence bir örnekle açıklayalım ki daha anlaşılır olsun.
Mesela 9799753293685 barkodunu çözmeye çalışalım. Bu barkodu çizgi ve boşlukların kalınlıklarına göre, en ince çizgi veya boşluk 1 birim, en kalın çizgi veya boşluk 4 birim olduğunu düşünerek çözelim. Unutmayın ki çizgiler 1, boşluklar 0 olacaktır.
İLK HANE
|
İKİNCİ HANE
|
FİRMA KODUNA AİT KARAKTERLER
| ||||
1. HANE
|
2. HANE
|
3. HANE
|
4. HANE
|
5.HANE
| ||
0
|
Tek
|
Tek
|
Tek
|
Tek
|
Tek
|
Tek
|
1
|
Tek
|
Tek
|
Çift
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
2
|
Tek
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
Tek
|
Çift
|
3
|
Tek
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
Çift
|
Tek
|
4
|
Tek
|
Çift
|
Tek
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
5
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
Tek
|
Tek
|
Çift
|
6
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
Çift
|
Tek
|
Tek
|
7
|
Tek
|
Çift
|
Tek
|
Çift
|
Tek
|
Çift
|
8
|
Tek
|
Çift
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
Tek
|
9
|
Tek
|
Çift
|
Çift
|
Tek
|
Çift
|
Tek
|
Burada 9 denk gelen satıra baktığımızda ikinci hanenin “tek” olduğunu görürüz. Firma kodundaki haneler ise sırasıyla “çift-çift-tek-çift-tek” şeklindedir.
Daha sonra aşağıdaki tabloyu kullanarak her koda denk gelen sayıyı bulabiliriz.
HANE
|
SOL TARAF
|
SAĞ TARAF
| |
TEK OLURSA
|
ÇİFT OLURSA
| ||
0
|
0001101
|
0100111
|
1110010
|
1
|
0011001
|
0110011
|
1100110
|
2
|
0010011
|
0011011
|
1101100
|
3
|
0111101
|
0100001
|
1000010
|
4
|
0100011
|
0011101
|
1011100
|
5
|
0110001
|
0111001
|
1001110
|
6
|
0101111
|
0000101
|
1010000
|
7
|
0111011
|
0010001
|
1000100
|
8
|
0110111
|
0001001
|
1001000
|
9
|
0001011
|
0010111
|
1110100
|
Bu tabloya göre barkodun çözülmüş hali aşağıdaki gibidir.
KOD
|
TİP
|
ÇÖZÜLEN SAYI
|
101
|
Başlangıç kodu
| |
0111011
|
Sol taraf tek
|
7
|
0010111
|
Sol taraf çift
|
9
|
0010111
|
Sol taraf çift
|
9
|
0111011
|
Sol taraf tek
|
7
|
0111001
|
Sol taraf çift
|
5
|
0111101
|
Sol taraf tek
|
3
|
01010
|
Orta koruma kodu
| |
1101100
|
Sağ taraf
|
2
|
1110100
|
Sağ taraf
|
9
|
1000010
|
Sağ taraf
|
3
|
1010000
|
Sağ taraf
|
6
|
1001000
|
Sağ taraf
|
8
|
1001110
|
Sağ taraf
|
5
|
101
|
Bitiş kodu
| |
İşte barkodu çözdük sonunda. Umarım anlatabilmişimdir. Artık anlamlı gözlerle bakabilirsiniz tüm ürünlerin üstündeki bu garip çizgilere!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder